დამოკიდებულებას შეუძლია ადამიანს დაატყდეს თავს, როდესაც ამას ყველაზე ნაკლებად ელის, მაგალითად, მაშინ როდესაც ისინი ცდილობენ გაუმკლავდნენ სხვადასხვა სახის დატვირთვას, ბავშვზე ზრუნვას ან აღზრდას, ფსიქიკურ ჯანმრთელობას, ოჯახურ პრობლემებს და ა.შ
დამოკიდებულების ჩამოყალიბება და მიჯაჭვა რაიმე ნივთიერებაზე თუ აქტივობაზე, თავიდან ერთი შეხედვით ძალიან მარტივად იწყება- ადამიანი ცდილობს გათავისუფლდეს ყოველდღიური სტრესისა და გადაღლისგან ან უბრალოდ უნდა, რომ სცადოს რაიმე ახალი. ისინი მიმართავენ წამალს ან ალკოჰოლს, ცხოვრების ნეგატიური გრძნობებისა და სტრესის მოსასხნელად. რაღაც დროის შემდეგ, კი აღმოაჩენენ, რომ მათ უფრო მეტი წამალი ან სასმელი სჭირდებათ, რათა მიიღონ იგივე სარგებელი და სიამოვენება.უკან დაბრუნების მცდელობები ან საერთოდ შეჩერება საკუთარი ძალებით კი ძნელი ან საერთოდ შეუძლებელია.
დამოკიდებულება სხვადასვა ნივთიერებებზე, ალკოჰოლზე თუ აზარტულ თამაშებზე(ლუდომანია) თანამედროვე მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პრობლემაა. ჩვეულებრივ, მათთან დამოუკიდებლად გამკლავება ხშირ შემთხვევაში ადამიანის ძალებს აღემატება და საჭიროებს დამატებით დახმარებას.
როგორ ამოვიცნოთ ადრეულ ეტაპზე ჩამოყალიბებული აქვს თუ არა ადამიანს დამოკიდებულება ?
არსებითად მნიშვნელოვანია, სიტუაციის დროული იდენტიფიკაცია, დროული რეაგირების მოსახდენად. მნიშვნელოვანია ყურადღება მიაქციოთ, რომ ქვემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომებიდან მინიმუმ 2 მაინც უნდა აღენიშნებოდეს ადამიანს ბოლო 12 თვის განმავლობაში.
- ძლიერი ლტოლვა ნივთიერების, ალკოჰოლის ან აზარტული თამაშების მიმართ
- საშიში ან პრობლემური სიტუაციის დროს მოხმარება ან მსგავსი აქტივობით დაკავება
- ჯანმრთელობის გაუარესების მიუხედავად, გამოყენების გაგრძელება
- რეგულარული ჭარბი მოხმარება
- შფოთვა ჭარბი მოხმარების ან საკუთარი ქცევის გამო
- ნეგატიური გავლენა სხვებთან ურთიერთობებზე
- საქმიანობის მიტოვება ნივთიერების, ალკოჰოლის მოხმარების ან თამაშის გამო
- ბევრი დროის დახარჯვა თამაშზე ან ნივთიერების ან ალკოჰოლის შემთხვევაში მის მოხმარებაზე
დამოკიდებულებების მკურნალობის ერთ-ერთ ვარიანტად მიიჩნევა მხარდამჭერ ჯგუფებში გაწევრიანება, როგორებიცაა მაგალითად ანონიმურ ალკოჰოლიკთა კლუბი და ზოგი ადამიანის შემთხვევაში საკმაოდ ეფექტურად მუშაობს.
თუ ეს ვარიანტი თქვენთვის არ არის მისაღები, შეგიძლიათ მიმართოთ ფსიქოთერაპიულ მკურნალობას, რომელიცწარმატებით ეხმარება ადამიანებს დამოკიდებულების გადალახვაში.
მიიჩნევა, რომ სასმელის ან ნარკოტიკების ჭარბი მოხმარების შემცირების უფრო რეალისტურ და ჯანსაღ გზას წარმოადგენს, ადამიანებს ვასწავლოთ სხვადასხვა ქცევითი ტექნიკები, რომლებიც დაეხმარებათ გაუმკლავდნენ იმ სიტუაციებს, რომელიც იწვევს მათი მოხმარების სურვილს.
სტატიის ავტორი: მარიამ იანტბელიძე
გამოყენებული ლიტერატურა
Psych Central - Trusted mental health, depression, bipolar, ADHD & psychology